اگر از من بپرسند نام 10 کشوری که علاقمندی به آن سفر کنی را بگو حتما یکی از آن کشورها افغانستان است و اگر از من بپرسند نام 10 نفر از نویسندگان معاصر که نوشته هایشان را دوست داری را بگو حتما یکی از آنها رضا امیرخانی است. تلاقی این دو علاقه می شود مطالعه کتاب    " جانستان کابلستان" رضا امیرخانی که روایتی است از سفر به افغانستان او در مهرماه 1388.

دو سه پارگراف  از این سفرنامه که نظرات چند استاد دانشگاه و روشنفکر افغانی  شهر هرات است با رضا امیرخانی،  را در ادمه می آورم.  (صص132-135):

"نوع مهاجر افغانی که به ایران آمده اند، عمدتا از پایین دست بوده اند و بیش تر برای کارهای سطح پایین مهاجرت کرده اند، همین باعث تصویر نادرستی از افغانستان شده است

شما این گونه دست چین شان کرده اید. به روشن فکران ما ویزا نمی دهید... کارگران هم بیش تر غیر قانونی می آیند...

آقای امیرخانی به همراه همسر و پسر یک سال و نیمه اش راهی مشهد بودند و البته به صورت اتفاقی گذرنامه هایشان هم همراهشان بوده است و تصمیم می گیرند به افغانستان سفر کنند. این کتاب شرح دید و بازدید ایشان از افغانستان یعنی هرات و مزارشریف و کابل است . دیدنی های این شهرها رفتار مردمش کارهای تبلیغاتی که در این شهر ها انجام شده دید مردمش در مورد ایران و مقداری نقد در همین راستا است . 

قسمت های زیبایی از کتاب

هر جای عالم که مردکی به مردکی جوان مردی کند ،جبران جوان مردی دیگری است .

عادت غریبی هم که دارند این است که نظافت تشتاب را اول کار انجام می دهند ، نه آخر کار ! یعنی هرکس مجبور است نظافت کند گندکاری های نفر قبلی را و به همین قیاس و استقرا ، دلیلی نمی بیند تا سلسله را به هم بزند ! فرق فرهنگ کثیفی با تمیزی در ترتیب همین سلسله مراتب است دیگر ، اول تمیز کنی یا آخر !

می‌روم تو نخِ شاگردِ قهوه‌خانه، که چه‌جور به سرعت از سرِ چشمه، آب مهیا می‌کند و ابر و پودرِ شوینده می‌آورد، تا موتر را برای بارِ سوم بشوید. در هر قهوه‌خانه‌ رسم بر همین است، که فی‌الفور موترِ کرولا، اعنی مسافرکش را می‌شویند. نگاهش می‌کنم. همان‌طور که فرز، پودر را توی سطل می‌ریزد و هم می‌زند، ناگهان آرام می‌شود و میخ‌کوب می‌ایستد. سطلِ آب را که برداشته است، روی زمین می‌گذارد و به سپر و رادیاتورِ موتر نگاه می‌کند. جلو می‌روم، ازش می‌پرسم که چرا یکهو خشکش زد. با دست روی سپر را نشانم می‌دهد. آرام می‌گوید: سیر کن! دارند از جانورهایی که چسب شده‌اند این‌جا، می‌خورند… زنبورها را می‌گویم… خدا را خوش نمی‌آید، آب بریزم به سفره‌شان.

رضا امیر خانی در کتاب جانستان کابلستان به نکته ظریفی اشاره می نماید:

"... وارثان همان جاعلان مرزهای سیاسی ]که مرزهای زیادی بین کشورهای غرب آسیا و همچنین کشورهای آفریقایی کشیدند خود[ به حذف مرزها روی آورده اند و مرزهای قدیمی خود را در اتحادیه اروپا در هم می شکنند". براستی همین گونه است. همان هایی که شدیدترین قوانین و بیشترین سخت گیری ها را برای تخریب و از بین بردن مکان های تاریخی و قدیمی خود قایل اند؛ در طرح ها و طراحی های خود برای کشورهای در حال توسعه، هیچ ابایی از تخریب بافت های تاریخی و قدیمی آنها ندارند. و صد افسوس که برخی مدیران بی خبر شهری مان نیز به اسم تقلید از اروپا و مدرن شدن استوار بر این پندار غلط اند که تنها راه توسعه یک شهر، تخریب و از بین بردن بافت های تاریخی آن و جایگزین کردن برج های چند ده طبقه و مجتمع های تجاری مدرن و هتل های سر به فلک کشیده است. و ای کاش اینها بلد بودند حداقل ادای اروپایی بودن را در آورند.

و افسوس که این ها نه تنها اسیر خودباختگی مدیریتی شده اند بلکه حتی بلد نیستند که ادا و اطوار اروپایی بودن را به معنای واقعی آن در آورند. کاش این مدیران، یک بار با هزینه دولتی! به چند کشور اروپایی سفر می کردند و می دیدند که بیشترین جاذبه توریستی و تفریحی معروف ترین شهرها و کشورهای اروپایی همان مکان های تاریخی و بافت های قدیمی آنها ست که آنهم به ندرت موردی پیدا می شود که قدمت آن به بیش از چند صد سال برسد. آنوقت می دیدند که توسعه به سبک اسلامی اش پیشکش، به سبک اروپایی اش هم این نیست که آنها دارند بر سر شهرهاو کلان شهرها می آورند. و این غربی ها و اروپایی هایی که آن نسخه را برای ما پیچیده اند آنرا برای خودشان به این شکل نمی پیچند.

از نویسنده عزیزم و کسی که مطالبش همزاد پنداری میکنم "رضا امیر خانی"

من او

ارمیا(اسم یکی از انبیا یهود اسم عبری هست و اسم مرد هم هست*)

بی وتن

نشت نشا و نفحات نفت

جانستان کابلستان رو هم حتما بخونید (شاید یکم دوز نژاد پرستیتون کم بشه)

و البته باقی کتابهاش

این روزها که "جانستان کابلستان" رضا امیرخانی را می خوانم٬ به فکر افتاده ام که من هم خاطرات سفر به مشهد مقدس را بنویسم. اما بعد که خوب فکر می کنم می بینم باید آنقدر از حسن و پدر حسن و مادربزرگ و پدربزرگ و مادر مادربزرگ و پدر مادربزرگ حسن و سایر اقوام و دوستان و آشنایان بنویسم که حوصله همه دوستان ماه طلایی سر خواهد رفت. این بود که فعلا منصرف شده ام از نوشتن جزئیات.

اما حال و هوای تحویل سال در حرم مطهر آقا همه ی اصل قضیه است و نمی توان از آن گذشت. انشاء الله عمری باشد آن را می نویسم.