همونطور كه قبلا گفتم به خاطر چند تا رمان ايراني كه مورد علاقه خواهرام بود و خونده بودم فكر مي كردم همه رمانهاي ايراني همونطور سطحي اند براي همين هر وقت مي رفتم كتابخونه مي گفتم رمان خارجي چي دارين و اصلا دنبال رمانهاي ايراني نبودم تا اينكه يك روز بين 2 كلاسم تو دانشگاه 1 ساعت بيكار بودم، رفتم كتابخونه تا يك كتاب كم حجم بگيرم و فقط وقت بگذرونم، رو پيشخون يه كتابي بود به نام ارميا منم همينطوري خوندمش ولي خواندن ارميا همان و جذب شدن من به قلم اميرخاني همان. تازه فهميدم كه نه بابا كتابهاي ايراني خوب هم هست ولي گير من نيفتاده بود البته بعد از اون هم  تا يكسالي اميرخاني رو نمي شناختم و  البته بازم كتابهاي ايراني نمي خوندم تا اينكه بعدها بازم اتفاقي(مسئول كتابخونه بهم پيشنهاد كرد منم نخواستم رد كنم گفتم توهين ميشه بهش بالاخره اونام ديگه با سليقه من كاملا آشنا شدن) از به رو خوندم و فهميدم كه نويسندش همون نويسنده ارميا ست برا همين يه سرچي تو نت كردم و فهميدم كه اميرخاني يكي از معروفترين و بهترين نويسنده هاي ايرانيه و اتفاقا آثارش هم خيلي پر طرفداره و بعد هم شروع كردم به خوندن آثارش. آثار اميرخاني البته ژانرهاي متفاوتي از سفرنامه، داستان كوتاه، رمان، مقاله بلند و كوتاه رو شامل ميشه. كلا فكر مي كنم همه اونهايي كه با اميرخاني آشنا هستن چه خودش يا آثارش رو قبول داشته باشن يا نداشته باشن موافقند كه قلمش كم نظيره .

بسم الله الرحمن الرحیم

چند دقیقه ای هست که خوندن کتاب "ارمیا" نوشته "رضا امیرخانی" رو تموم کردم. و تصمیم گرفتم نظرم رو راجع بهش بنویسم. چندتا از نوشته های با همین مضمون رو خوندم. تقریبا همه تعریف کرده بودند. منم خیلی خوشم اومد از کتاب، مثل بقیه کتابهای این نویسنده. اول از همه "داستان سیستان" منو با این نویسنده آشنا کرد و تا حالا از خوندن هیچ کدوم از کتابهاش پشیمون نشدم.

خب از این حرفا گذشته "ارمیا" چند بخش مختلف با حال و هوای متفاوت داره. اول فضای جبهه. این بخش خیلی حال منو تغییر داد. مثل روزهایی که از اردوی راهیان نور برمی گشتم، شدم. تا چندساعت از فضایی که توش زندگی روزمره داشتم، بیزار بودم. اما بازهم در نبرد روزمرگی و عاشقی، روزمرگی برنده شد. اگر عاشق باشی، اینجا دووم نمیاری، من که اینطوری هستم. کاش میشد همین جا هم بوی خاک جنوب رو استشمام کرد. کاش یک کسی میگفت بعد از عاشق شدن (برگشتن به تهران از جنوب) چطور باید زندگی کرد که اولین قربانی، عشقت (شهادت)  نباشه که فراموشش میکنی. فکر کنم خودم میدونم جوابش رو! رعایت تقوا در همه زمانها و مکانها. البته مکان مقدس خودش مسیر رو هموار میکنه. ترک گناه تو تهران سخت تره و شاید باارزشتر (شک دارم!)

بخش دوم مربوط به خداحافظی ارمیا از خاک جنوب و ورود به زندگی قبله. این قسمت داستان به نظرم خیلی اغراق آمیزه. از این لحاظ که همه آدمای اطراف ارمیا خیلی با اون از لحاظ فضای تفکر، فاصله دارن. و ارمیا برای کنار اومدن با زندگی جدید، مجبوره به جنگل پناه ببره. این یکم عجیبه. یه جورایی آدم افسرده میشه. بالاخره اون زمان هم خیلیها از جبهه اومده بودن و بودن آدمایی که با جنگ  زندگی کرده بودن در جبهه یا پشت جبهه. اگر ارمیا دنبال رفیق همراه و همدرد میگشت، پیدا میکرد. چه بسا کسانی که بعد از جنگ لیاقت شهادت پیداکردن.  در همین قسمت توصیف آقای امیرخانی از مردم به نظرم جالب نیومد. چون همه رو یه جورایی دنیاطلب معرفی میکرد و فقط ارمیای اون بود که وارسته از دنیا بود. خصوصا معدنچی ها که انگار انسانهای اولیه بودند. مردم روستایی ما مگر اینطوری هستند. آدمای این کتاب هیچ معرفت و کمالی نداشتند. درصورتی که در واقعیت این طور نیست. مگر از روستاها کم شهید داشتیم؟

بخش سوم هم مربوط به رحلت امام خمینی رحمه الله علیه هست و این سوال از نویسنده پرسیده میشه که این آدمایی که برای تشییع امام اومدن تو قسمت دوم کجا بودن.

در کل انزواطلبی ارمیا منو اذیت میکرد، شاید به خاطر روحیه برون گرایی خودم باشه!

حق نگهدارتون.

از کتابهای امیرخانی "ارمیا" رو خیلی دوست دارم یه جور خاصی باهاش همذات پنداری داشتم! هرچند این ارمیا در بیوتن که نسخه شماره دو ارمیاست دیگه دوست داشتنی و اشنا نیست و چنگی به دا نمی زنه. کاش ارمیای ارمیا همیشه ارمیا می موند و بیوتن نمی شد.

خیلی ارزو داشتم مثل ارمیا بزنم به دل کوه و جنگلهای شمال و فقط برم و برم و بلاخره این کارو کردم با این تفاوت که یکی از رفقا هم با من همراه شد. با چند تا از دوستان همراه شدیم و سمندی کرایه کردیم و تا شمال رفتیم و همونجا کنار ساحل با هم چند عکس گرفتیم و از هم جدا شدیم.

اول و آخر…یار

علم میگوید ماهی به خاطر دور شدن از آب، به دلایل طبیعی ،میمیرد…

اما هرکس یک بار بالا و پایین پریدن ماهی را دیده باشد، تصدیق میکند که ماهی از بی آبی به دلیل طبیعی نمیمیرد.

ماهی به خاطر آب خودش را میکشد! خشم…عجز…تنهایی…این ها لغاتی علمی نیستند…

“قسمتی از کتاب ارمیا… ” رضا امیر خانی”

بعد از مدت‌ها ارمیای امیرخوانی را خواندم، آن هم در یک روز. تقریباً همانطور که انتظار داشتم به‌شدت تحت تاثیر قرار گرفتم؛ از گفتنش شرم ندارم که قسمت‌های پایانی کتاب را با چشمانی پر از اشک خواندم و چه زیبا بود روایت ارمیای معمر.

به‌تر و مهم‌تر از همه ارمیا مرا با رضا امیرخوانی آشنا کرد، رضا امیرخوانی‌ای که الگوی حاظر هر جوان اهل قلم است. دانش‌آموخته دانشگاه شریف، خلبان، نویسنده و ... همه لقب‌هایی است که می توان به او داد و اما زیباترین آن‌ها "دوست‌دار امام (ره)" است.خودش می‌گوید امام او را رمان‌نویس کرد، یادداشتش درباره آیت‌الله گلپایگانی را بارها خوانده‌ام، مگر آدمی سیر می‌شود از این روایت پاک و صادقانه.

مهم‌نوشت: مصاحبه‌ی امیرخوانی در پارک ملت را ببینید؛ چیزهایی تازه برای گفتن دارد.

پس  از بازگشت به شهر خاطره مصطفی دما دم با ارمیا است و او همیشه مصطفی را درنظردارد و نمی‌خواهد به جز یاد او چیزی به ذهنش خطور کند. فاصله زیادی میان ارمیا و آنچه در جامعه می گذرد وجود دارد و برای همین او منزوی و مردم گریز می شود.

برای آنانکه علاقه به تاریخ انقلاب دارن کتاب جالب است.قرار گرفتن در موقعیت پذیرش قطعنامه وحرکت تاریخی امام را با این کتاب تجربه کنید.

خاک جنوب برای ارمیا مانند آب شده و او خودش را در آب خفه کرده است. در سراسر داستان و اتفاقاتی که برای ارمیا رخ می دهد او ماهی حلال گوشتی است که به خودش می پیچید. این مضمون در آخر داستان و زمان شنیدن خبر فوت امام(ره) بیشتر نمایان می شود. آنجا که نویسنده می گوید: "ماهی حتی اگر نهنگ هم باشد، درکی از خارج آب ندارد. امام مثل آب بود. ماهی‌ها به جز آب چه می دانند؟ تمام زندگی‌شان آب است. وقتی ماهی از آب جدا می‌شود و روی زمین بیافتد، تازه زمینی که آرام تر از دریا است، شروع می‌کند به تکان خوردن.

نه سرلشگر است، نه سپهد؛ و نه حتي شانه‌هاي‌ش خبري دارند از سنگيني ستاره‌هاي يك لباس! اما وزن ِ تركش‌هاي‌ تن‌ش، او را اين روزها خميده‌تر از هميشه كرده است.. درجه ندارد، درصد هم. براي ما اما، ساليان درازي‌ست كه يك سردار تمام عيار است اين مرد! چه تقويم‌اش خبري داشته باشد از دفاع مقدس چه نداشته باشد؛ بندهاي بدن‌ش خبر دارند هميشه از مختصات ِ يك درد ِ «مقدس»..

پـ ن: «در تاريكي حسينيه بچه‌ها از درد به خود مي پيچيدند؛ همه خوب مي‌دانستند شايد اين آخرين باري باشد كه مي‌توانند از ته ِ دل گريه كنند. هيچ ضمانتي وجود نداشت كه فردا روز، كسي سرش را به راحتي ِ امشب بر شانه‌ي بغل دستي بگذارد و اشك‌هاي شور هم‌رزمش را بچشد!» يكي برود به اميرخاني بگويد كه ارمياي تو راست مي‌گفت، صداقت ارمياي دستان و قلم ِ تو را شايد هركسي نفهمد.. و تحقق پيدا كردنش را.. و رزمنده‌ي آن روزهاي ما، اين روزها؛ دارد مي‌سوزد در تب ِ خاكريزها و ايام رزمندگي‌اش..

ـ در تلاش سوختن چون كاغذِ آتش‌زده؛ داغ‌هاي سينه‌هام با هم به جنگ افتاده‌اند!

***

دو ساعتي گذشته بود. مراسم نماز تمام شده بود. ارميا ديگر گريه نمي کرد. بغض جايش را به خشمي غريب داده بود. اين خشم با خشم هاي عادي فرق مي کرد. کسي که خشم گين مي شود، حرکاتش عصبي مي شود و متشنج. اما ارميا آرام بود. آرام و مصمم و بسيار خشم گين. خشم گين از زنده گي. خيلي ها از زنده گي افسرده مي شوند ولي ارميا خشم گين بود. انگار فکري ساختاريافته در ذهنش به تکامل رسيده باشد. بغضش را فرو خورده بود. از جا بلند شد. در کمدش را باز کرد. ساکي قديمي را بيرون کشيد. آن را باز کرد. بوي خاک بيرون زد. لباس هاي خاکي جبهه را در آورد. انگار اسطوره اي براي مبارزه، لباس رزم مي پوشد. لباس را به سينه فشرد. لباس را با دست جلو صورتش گرفت. لحظه اي خودش را درون آن لباس تصور کرد. لباس ها هنوز خاکي بود. لباس ها را تکاني داد. خاک هاي جنوب با هواي تهران مخلوط شده بودند. ارميا طوري نفس مي کشيد که انگار در سنگر خود ايستاده است. نمي خواست حتا ذره اي از خاک جنوب در هواي تهران حرام شود.

***