در جلسه‌ي نقد سفر به گراي احمد دهقان: امروز شرايط براي خلق شاهكار وجود ندارد
نشست بررسي «سفر به گراي 270درجه»/2
اميرخاني: امروز شرايط براي خلق شاهكار وجود ندارد
خبرگزاري فارس: «رضا اميرخاني» گفت: امروز شرايط براي خلق شاهكار وجود ندارد، اما حرفم آميخته با نااميدي نيست از آن جهت كه خودمان هم داريم كار مي‌كنيم.
گزارش خبرنگار ادبي فارس «رضا اميرخاني» داستان‌نويس در مراسم نقد رمان «سفر به گراي 270درجه» عصر چهارشنبه در فرهنگسراي بانو اظهار داشت: اين كتاب زمان انتشارش جزو اولين رمان‌هاي واقع‌گرايانه جنگ بود و توانست به راحتي مخاطب عام را در اين حوزه جذب كند. اينكه كتابي در سال 76 منتشر ميشود و در سال 86 آن را نقد مي‌كنيم نشان از مقبوليت و توانايي كار دارد. در دنيايي كه پس از چند ماه از انتشار يك كتاب، آن كتاب فراموش ميشود اين نشان‌دهنده تاثير كتاب است.
خالق «بيوتن» ادامه داد: به نظر مي‌رسد كه ما دو نمونه كهن‌الگوي ژرف‌ساخت در ادبيات اين بوم داشته باشيم كه در مقاطع مختلف زمان بسته به شرايط اجتماعي و فرهنگي و سياسي يكي بر ديگري پيشي گرفته است. به گمان من كسي كه در حقيقت تاريخ، زبان و ادب مديون اوست فردوسي بزرگ است.
وي تصريح كرد: در شاهنامه نوعي پهلوان ايراني معرفي ميشود كه كاملاً با پهلوان‌هاي پيش از خود متفاوت است و اولين ويژگي او اين است كه او در نبرد با حاكم زمان است. نكته ديگري كه پهلوان شاهنامه را با پهلوان‌هاي ديگر دنيا متمايز مي‌كند خردمند بودن و خردگرايي پهلوان است. شاهنامه با خرد آغاز ميشود كه ما اين را در كمتر كتابي مي‌بينيم.
نويسنده «ارميا» بيان داشت: از سوي ديگر در دوره‌اي كه نظام‌ها استقرار بيشتري پيدا مي‌كنند و فضاي بسته‌تري پيش مي‌آيد و چالش‌هاي بيروني كمتر و چالش دروني بيشتر ميشود خورشيد ديگري طلوع مي‌كند كه همان رند حافظ است. تاريخ و ادبيات ما همواره بين دو فركانس پهلوان شاهنامه و رند حافظ حركت مي‌كند. اما ادبيات دفاع مقدس اولين جايي است كه در آن اين دو در كنار يكديگر قرار مي‌گيرند و از اين از ويژگي‌هاي مهم ادبيات دفاع مقدس است. از همين آثار معدود هم مي‌توان فهميد كه شخصيت جديدي از بطن اين آثار دارد خلق ميشود كه كشف ويژگي‌هاي اين شخصيت وظيفه منتقدان و نويسندگان حاضر است. طلعيه‌دار اين مسئله هم از نظر من «سفر به گراي 270درجه» است.
«اميرخاني» بيان داشت: اين اولين باري است كه شخصيت پهلوان و رند دارد توأماً ساخته ميشود و اگر بخواهيم از اين منظر به اين رمان نظر بيندازيم حرف‌هاي زيادي خواهيم داشت.
وي در پاسخ به سوالي درباره اينكه آيا ادب جنگ به ادبيات ضدجنگ تبديل نشده بيان داشت: ادبيات جنگ ما هرگز به ادبيات ضدجنگ تبديل نمي‌شود زيرا ما راه‌اندازنده اين جنگ نبوديم، ما فقط دفاع كرديم. يادمان باشد آن چيزي كه از ادبيات دفاع مقدس باقي مي‌ماند آن چيزي است كه براي مردم نوشته ميشود نه مسئولان جامعه. زيرا مسئولان مخاطب اصلي نويسنده نيستند.
وي در تحليل شرايط ادبيات دفاع‌مقدس بيان داشت: امروز شرايط براي خلق شاهكار وجود ندارد، اما حرفم آميخته با نااميدي نيست از آن جهت كه خودمان داريم كار مي‌كنيم.
(البته دو نكته قابل ذكر است، اول آن كه "شرايط خلق شاهكار" را در جواب به پرسشي گفتم. توضيح هم دادم كه كه مدال نياوردن كاروان المپيك ايران بي‌ارتباط نيست به فقدان شاهكار ادبي!. نكته‌ي بعد هم اين كه در شرح رند و پهلوان گوشه‌ي چشمي داشتم به نوشته‌ي فاضلانه‌ي دكتر عبدالحميد ضيايي كه شايسته است دست كم اين‌جا از ايشان ياد كنم. رضا اميرخاني)
